DESTEK
PROJE
Bir televizyon programında Kuzey Irak’ın geleceği tartışılıyordu ve genel kanı ABD’nin somut bir projesinin olmadığı, olayların gelişmesine uygun tavırlar sergilediği biçimindeydi. Bir uçak yaparken en küçük parçasına kadar önceden planlayan insanlar dünyayı yeniden şekillendirirken işi önemli ölçüde tesadüflere bırakıyor ve davranışı gelişmelere tepki göstermekten ibaret oluyordu.
Tartışmanın diğer ilginç yanı genel kanının dışındaki öngörülerin komplo teorisi olarak algılanmasıydı. Kendi öngörülerini destekleyen hiçbir delil olmamasına rağmen başkalarının benzer analizlerini çürütmek için komploculuk yapıldığı iddiasına sarılıyorlardı. Onlara göre Kuzey Irak’ta bir Kürt devletinin kurulması ve bunun Türkiye’nin himayesine bırakılması bir komplo teorisiydi. ABD Irak’ta demokratik bir yönetim oluşturmaya çalışmış ama işler istediği gibi gelişmediği için, belki de Irak’ın bölünmesine razı olmak zorunda kalacağı ve bunun öngörülmediği düşünülüyor.
Oysa ABD’nin politikası, yıllardan beri, Irak’ın bölünmesi ve bölgede yeni bir siyasi haritanın oluşması yönündeydi. Bunun ne olacağını ancak kendimiz ABD’nin yerine koyarak, çözmek istediği sorunun ne olduğunu ve kendi davranış biçimlerine göre bunu nasıl çözeceklerini tahmin etmekle mümkün olabilirdi. Bizim en büyük hatamız analizleri kendi düşünce modelimize göre yapmamız çözüm metotlarının da bizimkine benzeyeceğini varsaymaktır.
Bir soy ve inanç ABD’de siyasette belirleyici değildir. Ancak Irak’ta ya da başka ülkelerde bunu siyasetin belirleyicisi olarak kullanmaktadır. Bu bir çelişki değil operasyon yaptığı yerlerin özelliklerine göre proje geliştirdiği anlamına gelir. Soy ve inanca verdiği önem de şartlara göre değişir ve bunları tamamen göz ardı edebilir.
Öyleyse yapacağımız analiz siyasi hedefleri ön planda tutmalı diğer unsurları bir araç olarak görmelidir.
Bir başka hatamız Birinci Dünya Savaşı sonrasında İngiltere tarafından oluşturulan yapıyı değişmez, daha doğru bir ifadeyle değiştirilmemesi gereken bir yapı saymamızdır. Yapılacak değişiklikleri beğenmeyebilir ve başka bir model önerebiliriz ama biz hiçbir değişikliğe razı görünmüyoruz.
Herkesin kendine göre bir harita çizdiği ve bunu gerçekleştirmeye çalıştığı bir dönemde yapılacak şey gelişmelerin kendi tasavvurlarımıza uygun olmasını sağlamaktan ibarettir. Hiçbir tasavvuru olmayanların yapacağı şey ise her türlü değişmeye karşı çıkmaktır ve biz bunu yapıyoruz.
Değişime karşı çıkmak hiçbir talebi olmamak anlamına gelir ve direnmemize rağmen değişim gerçekleşirse biz payımıza ayrılanla yetinmek zorunda kalırız. Bu pay kaybetmek biçiminde de olabilir.
Bölgenin yeni yapısıyla ilgili bir tahmin yürütmek ve bir harita çizmek mümkün ama her değişmeyi komplocuların hayal ürünü sayanların davranışlarını kaldıracak durumda değilim. Bir güç, olmayan bir Irak ve benzerlerini yaratabiliyorsa bir başkası da onu yok edebilir.
stargazete.com